АНАМ, АБАМ, ЭСДЕСЕН!
Поэма
- Анам, абам, бийке Умусапият,
Алгьам, алгьам; макътав, макътав
Сен турагъан женнетлеге,
Сагъа сыйлы, сагъа йылы,
Сагъа исси саламлар.
- Гюнлер гёрдюнг, шаркъ этеген, шавлалы,
Байрам, тойлар, оьр мажлислер къавгъалы.
Алим, шаир уланлар гьакъ юрекден
Сагъа гьашыкъ болуп кёп-кёп зар чекген.
- Тек Ханмав да, Умусапият гёзел де
Гьашыкъ экен деп сёйленген бу элде.
Князь Ханмав, алим тухум Сапият –
Гёз тиймесин деп сукълангъан эки якъ,
- Сююп алды, сююп барды олар деп;
Оразлы да, насипли де болар деп:
Лайла-Мажнун йимик асил гюзгю деп,
Улан-къызгъа илму яхшы уьлгю деп,
Зерли магьмар, йибек, хара – гийгенинг,
Мажлислени накъышладынг, бийлединг,
Уланларынгы оьрчютюп сююндюнг,
Къызларынгны ёнкютюп де сююндюнг;
Уланлагъа хынжал, тюбек такъдырдынг,
Къызларынга алтын, алмас акъдырдынг.
- Тек ювукъда болгъан экен къагьрулар,
Хапарсыздан ябурулду загьрулар:
Оьз мюлкюнгде, Орус-Тирмен заводда,
Хатар болуп, яллагъандай лап отда,
Оьлюп гетди он беш йыллыкъ уланынг,
Ибрагьим, лап башлапгъы яш, къунанынг;
Яс этдинг сен учду-гюйдю умут деп,
Энни алтын хыялланы унут деп,
Эркъардашынг Абдул-Къагьир шо вакъти,
Чонтавулда дюр эди лап оьр къади:
Савгъат этген болгъан сагъа савут-сабалар,
Герман сервиз, чыны, хрусталь хабалар;
Гёзелликни кюлдей этдинг бир-бирлеп,
Ерге уруп, бу не тарыкъ энни деп…
- Сонг большевик оьртен заман етип къалды,
Бары мюлкню, бар байлыкъны талап алды…
Атир балгьам чайып гёзюнг-къашынгны,
Къуллукъчу къыз тарайгъанда башынгны,
Акъ тюк гёрюп, залим кепсиз болгъанынг,
Эсимде бар, мени он йыл заманым,
Эсимде, сен саплап йипге инени,
- Вуя, къызы, алмай гёзюм, гёр, дегенинг…
- Кимни гелме болар эди эсине,
Сен бийкеге, Тирмен-Завод есине,
Юрт ташлы шо оьксюз Бабюк-Тирменге,
Тартмакъ учун къап булан бир пут будай,
Элтме тюшер, къысмат болар деп шолай!
Шо тартылып тез-тез уьйге гелмесе,
Уьлепе ун болмагъан аш этмеге,
Ахырынчы аш гесекни бёлюп-бёлюп ашамай,
Магъа берген больгъан агьлю сап-савлай.
- Тек, эливаш, тирмен ташгъа йыгъылып!!!
Алас-къулас айланагъан тирмен ташгъа йыгъылып:
Ачлыгъындан эсден тайып йыгъылып,
Атам ва мен, чаба-чаба, къувунгъа
Ол тирменге ошгъуп солуп баргъанда,
Жаны чыгъа-чыкъмай тапдыкъ Абамны,
Алып чапдыкъ, таптыкъ эмчи адамны…
Гёрген гиши, алып гелмей къаст этдип,
Яяв аякъ оьзю гелди, сав сагьатны тас этип…
Тез-тез гетдинг, Абам, бийке, аявлу:
Ханмав къалды дертли, ичден йылавлу.
Айырса да къысмат сизин саныгъыз,
Женнетлерде бирче сизин жаныгъыз,
Оьктемлигинг мунда йимик
Оьрде болсун онда да.
- Сени атанг Асадулла къади де,
Эркъардашынг Абдул-Къагьир къади де,
Супу тайпа тюгюл, ачыкъ алимлер,
Яшларынгдан гёзлеп алим уьлгюлер,
Билим алсын деп уланынг Магьаммат,
Эте эдинг гьаман тилев-насигьат.
- «Къолунга сен къалам алсанг,
Кисенге бир тептер салсанг,
Гёрген, билген затны язсанг,
Ахтарувчу, алим болсанг»…
- Сен бозаргъан, сен ёрайгъан шо ёравну,
Бир уланынг Ибрагьим,
Мен яшавгъа чыгъардым бек оравлу.
- Оьктемлигинг, мунда йимик,
Оьрде болсун онда да…
(Ноябрь 1999 – сентябрь 2003).
******************************************
- Кёбюсю язывчулар, сюйсе де, сюймесе де, бир-бирине ошай, Ибрагьим Бамматули буса яратывчулугъу булан да, тюзлюгю учун къырсайып къалагъан къылыгъы булан да биревге де ошамай.
- Чебер сатира хабарларын алсакъ да, огъар къумукъланы Салтыков-Щедрин деп айтма ярай – яшавдагъы бырыкъ-сырыкъланы, тюзсюзлюклени ол бек уьттю кюйде танкъыт этип бажарагъан язывчу, шо якъдан бизде огъар етегени ёкъ.
- Гетген асруну экинчи яртысында ол оьзюню шолай уьттю ва пагьмулу хабарлары булан бек белгили болду. Ибрагьим Бамматули шолар булан янаша шиърулар да яза гелген.
- Гьали шоланы бирлери булан охувчуланы таныш этебиз.
- М.Атабаев, нар. поэт Дагестана,
Редактор журнала «Тангчолпан»
- Журнал «Тангчолпан», г. М-кала, 2004, №4,5. Стр. 58.
5 сентября 2016 г.
Комменатарии
Разделы
Ссылки
